Toenemende agressie in het onderwijs: waarom een integrale aanpak nodig is

De afgelopen jaren wordt het onderwijs in Nederland steeds vaker geconfronteerd met agressie. Schoolleiders en leraren uiten zorgen over de groeiende druk van ouders en leerlingen, waarmee het werkplezier en de veiligheid op de werkvloer onder druk komen te staan. Dit is recent uitgebreid besproken in een blog van Bart Schipmölder op de website van NSO-CNA Leiderschapsacademie: “Willen we dat schoolleiders en leraren de kop van jut zijn?”^[1].

Waarom een integrale aanpak van agressie nodig is

Toenemende agressie in het onderwijs: waarom een integrale aanpak nodig is

De afgelopen jaren wordt het onderwijs in Nederland steeds vaker geconfronteerd met agressie. Schoolleiders en leraren uiten zorgen over de groeiende druk van ouders en leerlingen, waarmee het werkplezier en de veiligheid op de werkvloer onder druk komen te staan. Dit is recent uitgebreid besproken in een blog van Bart Schipmölder op de website van NSO-CNA Leiderschapsacademie: “Willen we dat schoolleiders en leraren de kop van jut zijn?”^[1].

De signalen uit het veld

Volgens het blog van NSO-CNA ervaren steeds meer onderwijsprofessionals situaties waarin ouders verbaal of zelfs fysiek hun onvrede uiten richting leraren en het schoolbestuur. Deze trend leidt tot een gevoel van onveiligheid, psychische belasting en in sommige gevallen zelfs uitval van personeel. De oorzaak ligt onder andere in verhoogde maatschappelijke spanning: ouders stappen sneller naar de schoolleiding of rechter, docenten worden thuis benaderd om hun handelen, en het respect voor de professionaliteit van leerkrachten lijkt af te nemen^[^1]^[2].

Uit landelijke cijfers blijkt dat 57% van het onderwijspersoneel regelmatig met agressie te maken krijgt. Eén op de zeven docenten geeft aan te overwegen te stoppen door het hoge agressieniveau op school. Vooral de impact van ouders wordt vaker gevoeld: een kwart van de leerkrachten kreeg recent nog te maken met verbaal geweld of intimidatie^[3].

Waarom de huidige aanpak tekortschiet

Tot nu toe bestonden interventies vooral uit losse trainingen of protocollen, maar deze blijken vaak niet voldoende om de onderliggende dynamiek van agressie te doorbreken. Ad hoc-maatregelen bestrijden de symptomen, maar dragen niet structureel bij aan een veilig schoolklimaat^[4]^[5].

Wat doet we?

Agressievrij Onderwijs werkt juist daarom volgens een integrale aanpak, gestoeld op vier samenhangende pijlers^[^5]^[4]

Gezamenlijke norm: Er wordt samen met alle betrokkenen (team, leerlingen, ouders) een heldere collectie norm opgesteld rond gewenst en ongewenst gedrag, inclusief sanctieprotocol.
Handelingsbekwaamheid: Onderwijsprofessionals worden systematisch getraind, onder andere met VR-trainingen, zodat ze beter voorbereid zijn op lastige situaties en agressie adequaat kunnen herkennen en er effectief mee om leren gaan.^[^4]^[6].
Systematisch melden en registreren: Incidenten worden niet meer incidenteel maar structureel geregistreerd, waardoor trends zichtbaar worden en beleidsmaatregelen effectiever zijn^[7].
Passende nazorg: Getroffen medewerkers ontvangen nazorg, coaching of professionele begeleiding om uitval te voorkomen en werkplezier terug te winnen^[8].

Deze aanpak verschilt van traditionele losse interventies door haar structurele karakter: veiligheid en weerbaarheid worden onderdeel van de dagelijkse praktijk, niet een jaarlijks terugkerende training^[9].

Resultaten en toekomst

De aanpak, ontwikkeld met Unicoz Onderwijsgroep en de Scope scholengroep, wordt wetenschappelijk onderzocht om te meten of de aanpak ook leidt tot het sneller signaleren van agressie, de drempel tot melden omlaag gaat, en teamleden zich beter gesteund voelen^[6]^[4].

Conclusie

De toenemende agressie in het onderwijs vraagt om een collectieve, integrale aanpak. Alleen door structureel samen te werken aan gedeelde normen, training, registratie en nazorg, kan het onderwijs weer een veilige plek worden voor iedereen.

“Niets doen is geen optie.

Samen nemen we verantwoordelijkheid voor een veilig en respectvol onderwijs.”

Bronnen